Quan sát không gian bằng kính thiên văn hay ống nhòm?

Không có lý do gì khiến bạn không thể sử dụng ống nhòm để quan sát không gian. Trên thực tế, các nhà thiên văn học đã làm việc đó trong một thời gian dài.

Tham khảo: Ống nhòm nhìn được khoảng cách bao xa ?

Khi ra ngoài, điều xa nhất bạn có thể nhìn thấy là gì? Một cái cây? Một con chim? Còn Mặt Trăng thì sao? Nó cách 250.000 dặm. Mặt trời còn xa gấp 400 lần, gần 100 triệu dặm (nhưng tuyệt đối không nên nhìn thẳng vào nó).

Nhưng tại sao lại dừng ở đó, chúng ta có thể khám phá ngay cả khi về đêm? Khi trời tối, bạn vẫn có thể tìm kiếm các hành tinh trong hệ mặt trời của chúng ta. Sao sáng nhất là sao Mộc, khoảng cách từ Trái đất xa gấp sáu lần so với Mặt trời. Hành tinh xa nhất có thể nhìn thấy bằng mắt thường là Sao Thổ, hành tinh này có thể xa gấp đôi.

Các ngôi sao thậm chí còn xa hơn. Hầu hết các chòm sao bạn có thể nhìn thấy đều cách xa vài trăm năm ánh sáng. Nếu trời thực sự tối và bạn biết phải tìm ở đâu, thiên hà Tiên Nữ có lẽ là giới hạn cho mắt thường của bạn. Ở khoảng cách 2 triệu năm ánh sáng. Bất chấp khoảng cách đó, nó vẫn có vẻ rất lớn – khoảng bằng bàn tay của bạn với độ dài sải tay. Nhưng tại sao nó khó nhìn thấy như vậy? Vì nó quá mờ. Do đó cần đến sự có mặt của ống nhòm hoặc kính thiên văn.

Kính thiên văn không phải là cách duy nhất để quan sát không gian?

Hai mắt của bạn cách nhau vài inch, vì vậy chúng cung cấp các góc nhìn có chút khác nhau. Nhờ bộ não con người kết hợp các luồng hình ảnh qua hai mắt, hầu hết mọi người đều cảm nhận thế giới với chiều sâu trong không gian ba chiều, không giống một bức tranh phẳng.

Ống nhòm được thiết kế để khuếch đại hiệu ứng này. Đó là lý do tại sao những người quan sát động vật hoang dã thích sử dụng ống nhòm. Những con chim và động vật ở xa hiện ra trong không gian 3D ngoạn mục, khiến bạn cảm thấy như thể bạn có thể đưa tay ra và chạm vào chúng.

Chất lượng đặc biệt của loại ống nhòm này hoạt động tốt nhất ở khoảng cách không quá lớn so với khoảng cách giữa các thấu kính của ống nhòm. Có nghĩa là không dễ để thực hiện nó khi bạn đang nhìn vào một ngôi sao ở rất xa. Do đó, các nhà thiên văn học hầu như chỉ quan sát với một hình ảnh. Việc điều khiển một kính thiên văn thay vì hai kính viễn vọng sẽ rẻ và đơn giản hơn nhiều.

Tuy nhiên, kính thiên văn có một số nhược điểm đối với người mới sử dụng. Hầu hết những người lần đầu tiên nhìn qua kính viễn vọng thiên văn đều cảm thấy bối rối. Vì họ chẳng thấy gì cả! Họ không quen chỉ nhìn bằng một mắt.

Hơn nữa, chế độ xem ở độ phóng đại cao hoàn toàn mới: Không có điểm mốc, không có cảm giác về tỷ lệ. Chỉ có thể nhìn thấy một phần nhỏ của bầu trời, thường bị lật ngược và quay ngược lại.

Ống nhòm

Về cơ bản chỉ là hai kính thiên văn được bắt vít với nhau. Bạn vẫn có thể nhìn thấy những gì bạn đã thấy bằng mắt của mình, nhưng chi tiết hơn rất nhiều. Những thứ bạn nhìn thấy sẽ sáng hơn. Những điều mới lạ được nhìn thấy bằng cả hai mắt, vì vậy bạn dễ dàng cảm nhận chúng như thật. 

Công cụ bạn sử dụng phụ thuộc vào công việc hiện tại

Các nhà thiên văn có hai mục đích. Một: Thu thập càng nhiều ánh sáng càng tốt từ những thứ mờ nhạt như thiên hà. Hai: Tạo ra những hình ảnh sắc nét để họ có thể làm những việc như tìm kiếm các hành tinh khác xung quanh.

Hầu hết kính thiên văn đều được sử dụng với mục đích thứ nhất, hoạt động giống như những chiếc xô ánh sáng. Chúng thu thập ánh sáng gấp hàng triệu lần con ngươi của mắt bạn. Sau đó tập trung ánh sáng để có thể nghiên cứu những vật rất mờ nhạt.

Để quan sát một thứ gì đó nhỏ – như các vành đai của Sao Thổ hoặc các đám mây của Sao Mộc. Bạn cần xem ở độ phóng đại cao hơn, có thể là 100X hoặc hơn. Bạn không thể giữ ở độ phóng đại trên khoảng 10X; hình ảnh quá nhiễu, vì vậy bạn cần một giá đỡ, chẳng hạn như giá ba chân.

Trường nhìn nhỏ có nghĩa là bạn cần có cách để điều hướng và theo dõi chính xác mục tiêu của mình khi Trái đất quay. Một giá đỡ như vậy đắt ngang với một kính thiên văn. Đối với các dự án khoa học, hầu hết các nhà thiên văn học đều sử dụng kính thiên văn.

Để khám phá bầu trời bằng hai mắt mà có một trường nhìn rộng lớn tuyệt đẹp của Dải Ngân hà. Hoặc phát hiện ánh sáng kỳ lạ xung quanh các ngôi sao nhỏ trong Tinh vân Lạp Hộ, thì ống nhòm là một lựa chọn tuyệt vời.

Chúng nhỏ gọn, có thể xách tay và không cần gắn kết. Và rẻ hơn rất nhiều so với một kính thiên văn tốt. Lấy vật kính lớn nhất bạn có thể (50 mm trở lên) và giữ độ phóng đại thấp (10X trở xuống).

Vậy tại sao các nhà thiên văn không sử dụng ống nhòm để quan sát không gian?

Kính thiên văn với thấu kính khổng lồ và hệ thống hỗ trợ chắc chắn. Khả năng quan sát tốt hơn cả ống nhòm mà bạn có thể mang theo. Nhưng nó chỉ giảm về kích thước. Cả hai đều dựa trên các nguyên tắc quang học giống nhau để thực hiện công việc quan sát.

Các nhà thiên văn đã từng sử dụng ống nhòm để quan sát không gian nhưng đều thất bại. Hợp nhất các hình ảnh từ hai kính thiên văn riêng biệt là một thách thức thực sự. Bạn cần những hình ảnh sắc nét, với máy tính hiệu chỉnh nhiễu loạn khoảng 1.000 lần một giây. Bộ não rất giỏi trong việc tự động kết hợp thông tin từ hai mắt mà công nghệ vẫn chưa bắt kịp.

Nhưng một đài quan sát hoàn toàn mới vừa được khai trương ở Arizona, Kính viễn vọng hai mắt lớn. Nó sử dụng một cặp kính thiên văn có đường kính 8,2 mét giống hệt nhau. Những tấm gương lớn nhất có thể được tạo ra trên một giá treo duy nhất. Kính viễn vọng hai mắt lớn sẽ có thể hoạt động giống như mắt và não của bạn. Chúng tạo ra hình ảnh cực kỳ sắc nét về các vật thể cực kỳ mờ nhạt.

Tham khảo thêm các bài viết về thiên văn học cực hấp dẫn tại mezoom.net