[NEWS] Các nhà thiên văn học lập bản đồ cho Tiểu hành tinh gần Trái đất

Các nhà thiên văn học chuyên nghiệp cùng với cộng đồng những người yêu thích thiên văn đã hợp tác để đo hình dạng của một tiểu hành tinh bằng công cụ mới độc đáo.

Trong cuộc chiến bảo vệ hành tinh khỏi các tiểu hành tinh nguy hiểm, các nhà thiên văn nghiệp dư đã đảm nhận một vai trò mới. Đó là, lần đầu tiên lập bản đồ cho một tiểu hành tinh gần Trái đất (NEA) và tiết lộ hình dạng của nó.

Nỗ lực này là sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu tại Viện SETI và 26 quan sát viên từ 7 quốc gia. Họ đã quan sát tiểu hành tinh 1999 AP10 rộng 1,2 dặm (2 km). Tất cả những người quan sát sử dụng eVscope- một mẫu kính thiên văn “thông minh” mới do công ty khởi nghiệp Unistellar sản xuất .

Làm thế nào để lập bản đồ một tảng đá không gian

Các nhà thiên văn nghiệp dư luôn ở tuyến đầu bảo vệ hành tinh với tư cách là người phát hiện ra tiểu hành tinh và sao chổi. Các quan sát và đệ trình của họ cho các tổ chức như Trung tâm Hành tinh Nhỏ là vô giá trong việc theo dõi các vật thể có thể va chạm với Trái đất một ngày nào đó.

Nhưng đây là lần đầu tiên các nhà quan sát nghiệp dư hợp tác với các nhà nghiên cứu để tạo ra một mô hình chi tiết về hình dạng của một tiểu hành tinh. Họ đã sử dụng kỹ thuật được gọi là đảo ngược đường cong ánh sáng, phân tích cách một vật thể thay đổi độ sáng khi nó đảo lộn và quay trong không gian, phản xạ ánh sáng mặt trời khác nhau ở mọi góc độ. Sử dụng 81 bộ quan sát mà người dùng eVscope thu thập trong tháng 10, 11. Sau đó cộng với một số dữ liệu lưu trữ từ năm 2009. Từ đó, các nhà nghiên cứu có thể thiết kế ngược lại hình dạng vật lý của tiểu hành tinh.

Trước đây, các nhà thiên văn chỉ xác định được hình dạng của 68 tiểu hành tinh gần Trái đất, chủ yếu sử dụng các phương tiện radar hành tinh để làm điều đó.

Nhóm nghiên cứu đã trình bày kết quả của họ vào ngày 9 tháng 12 năm 2020 tại cuộc họp của Liên minh Địa vật lý Hoa Kỳ, được tổ chức trực tuyến.

Kết quả cũng là một cột mốc quan trọng đối với eVscope, bắt đầu như chiến dịch Kickstarter vào năm 2017. Chiến dịch ban đầu rất thành công, nó đã tạo nên công ty Unistellar, hiện đã vận chuyển khoảng 3.000 eVscope cho người dùng.

Tính năng mới của eVscope

Tuyên bố nổi tiếng của eVscope là thay vì thị kính quang học, nó có cảm biến CMOS tích hợp và có thể xếp chồng hình ảnh khi đang di chuyển. Người dùng có thể xem kết quả trên điện thoại thông minh được ghép nối hoặc ngang hàng vào “thị kính” điện tử của kính thiên văn, chiếu hình ảnh từ màn hình OLED, tương tự như kính ngắm điện tử thường thấy trên máy ảnh không gương lật.

Một tính năng khác là người dùng có thể tham gia quan sát các chiến dịch được phát triển thông qua sự hợp tác giữa Unistellar và các nhà khoa học từ Viện SETI.

Franck Marchis của Viện SETI nói với Astronomy rằng, khả năng khai thác vào một mạng lưới hàng nghìn kính eV giống hệt nhau là “người thay đổi cuộc chơi”, vì kết quả từ thiết bị tiêu chuẩn có thể được kết hợp nhất quán hơn. Ông nói: “Các kính thiên văn phản ứng với cùng một độ nhạy, cùng một hiệu suất lượng tử, cùng một cấu hình các màu sắc khác nhau. Điều đó có nghĩa là chúng tôi có thể xác định rõ ràng rằng liệu có vấn đề đến từ tầm nhìn, chất lượng bầu trời hay do gió”.

Ngoài ra, thay vì chỉ dựa vào những người nghiệp dư tiên tiến, những người biết cách hiệu chỉnh thiết bị và xử lý dữ liệu của họ, nhóm khoa học có thể lập trình eVscope để làm điều đó tự động, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tham gia.

Lấp đầy khoảng trống của Arecibo

Marchis hy vọng sẽ so sánh mô hình năm 1999 AP10 của họ với kết quả sắp tới từ Radar của Hệ Mặt Trời Goldstone, cũng đã quan sát được tiểu hành tinh vào mùa thu này. Nhưng chiến dịch đã chứng minh tiềm năng của eVscope trong việc đưa các nhà thiên văn nghiệp dư vào nghiên cứu khoa học, ông nói.

Các nhà nghiên cứu khác đồng ý. Anne Virkki, người đứng đầu nhóm radar hành tinh tại Đài quan sát Arecibo cho biết: “Tôi nghĩ đây là một dự án có sự tham gia của cộng đồng, có thể cung cấp dữ liệu hữu ích cho nghiên cứu tiểu hành tinh, bao gồm cả việc bảo vệ hành tinh.

Kính viễn vọng vô tuyến rộng 1.000 foot (305 mét) của Arecibo là radar hành tinh mạnh nhất thế giới trước khi nó sụp đổ sau một loạt sự cố cáp vào mùa thu năm nay. Sự mất mát của nó là một đòn giáng mạnh vào các nỗ lực bảo vệ hành tinh. NASA đã tài trợ cho đài quan sát để quan sát các vật thể gần Trái đất, lập bản đồ hình dạng và bề mặt của chúng.

Virkki nói, mặc dù so sánh eVscope với một radar hành tinh như Arecibo là “một sự so sánh giữa táo và cam”, “nhiều dữ liệu hơn luôn là một điểm cộng và việc công chúng tham gia và giúp đỡ thậm chí còn là một điểm cộng lớn hơn.”

Phương pháp tiếp cận đường cong ánh sáng nguồn lực đám đông có nhiều hạn chế. Không giống như các radar hành tinh như Arecibo, mạng eVscope phải vật lộn để phát hiện các vết lõm trên bề mặt của một tiểu hành tinh (ví dụ: hố va chạm). Đó là bởi đằng sau phương pháp đảo ngược đường cong ánh sáng giả định vật thể hoàn toàn lồi, không có vùng trũng.

Theo Virkki, Arecibo cũng có thể quan sát nhiều vật thể hơn, thu được hình ảnh có độ phân giải cao từ 20 đến 30 NEA mỗi năm. Marchis hy vọng rằng mạng eVscope sẽ lập bản đồ một hoặc hai NEA hàng năm. Tuy nhiên, ông nói, mạng eVscope đại diện cho một cách tiếp cận thay thế có thể giúp “lấp đầy khoảng trống mà Arecibo để lại”.

Marchis nói: “Arecibo là một chiếc kính thiên văn tuyệt vời, nhưng vẫn là chiếc kính thiên văn được chế tạo vào những năm 1960 khi chúng tôi đang xây dựng những cơ sở khổng lồ này để tìm hiểu về vũ trụ được một số người sử dụng. Chúng tôi đang đạt đến thời điểm mà chúng tôi có thể dân chủ hóa thiên văn học và làm cho chúng có thể tiếp cận được với nhiều người hơn.”

Hi vọng với những kiến thức hữu ích trên mezoom.net sẽ giúp các bạn có những buổi trải nghiệm thú vị về thiên văn học.