Các chòm sao trên bầu trời mùa xuân và truyền thuyết về các chòm sao

Chắc hẳn, bạn đã biết Chòm sao là một nhóm các ngôi sao được người ta nhìn thấy trên bầu trời về ban đêm là gần nhau theo một hình dạng nhất định nào đó và mỗi mùa sẽ có các chòm sao khác nhau. Vậy mùa xuân này có những chòm sao xinh đẹp nào trên bầu trời bạn hãy cùng khám phá với chúng mình nhé!

Chòm sao trên bầu trời mùa xuân là những chòm sao mà ta có thể dễ dàng quan sát dưới bầu trời đêm từ cuối tháng 3 đến cuối tháng 6 ở Bắc bán cầu và từ cuối tháng 9 đến cuối tháng 12 ở bán cầu Nam.

Vậy trên nền bầu trời đêm mùa xuân ở bán cầu Bắc của chúng ta nổi bật với các chòm sao nào? Đó là các chòm sao: Đại Hùng (Ursa Major), Mục Phu (Bootes), Sư Tử (Leo), Xử Nữ (Virgo) và Trường Xà (Hydra)

1. Chòm sao Đại Hùng (Ursa Major)

Chòm sao Đại Hùng (Ursa Major còn được gọi là Gấu Lớn) là một trong 48 chòm sao Ptolemy và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, mang hình ảnh Gấu Lớn. Chòm sao này là một trong những chòm sao nổi tiếng nhất không những bởi độ sáng của các ngôi sao thành viên, mà còn bởi huyền thoại Hy Lạp lý thú về chòm sao này.

Trong câu chuyện thần thoại Hy Lạp cổ, con gấu này là hóa thân của Alisto, một cô gái đẹp nhu mì được thần Jeus – vua của các thần yêu nên đã sinh ra Acas. Vợ của Jeus là Hera biết rất tức giận đã biến Alisto thành con gấu cái. Jeus thương, đã đưa lên trời thành chòm sao Đại hùng.

Còn trong thiên văn học Trung Quốc, gọi 7 ngôi sao sáng nhất trong chòm sao này là sao Bắc Đẩu. Chúng có độ sáng gần như đồng đều nhau. Trong đó, đặc biệt có 2 ngôi sao gọi là sao Chỉ (pointers), vì nối 2 ngôi sao đó và kéo dài chúng ta sẽ tìm được vị trí của sao Bắc Cực (Polaris). Chòm sao Gấu Lớn không giữ nguyên hình dạng của nó, mà các ngôi sao trong chòm đang di chuyển theo những hướng khác nhau, dù với tốc độ rất chậm.

Chòm sao này có hơn 100 ngôi sao có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong đó có 6 sao cấp II, 6 sao cấp III, số còn lại rất nhiều sao cấp IV. Sáu ngôi sao cấp II đều phân bố trên Bắc đẩu, cho nên 7 sao Bắc đẩu rất nổi bật trong chòm Đại hùng. Sau buổi hoàng hôn mùa xuân, con gấu này treo ngược trên bầu trời, đuôi chỉ về phía đông. Vì vậy, người Trung Quốc cho là con gấu báo mùa xuân.

Chòm sao lớn này có diện tích 1280 độ vuông, nằm trên thiên cầu bắc, chiếm vị trí thứ 3 trong danh sách các chòm sao theo diện tích.

Chòm sao Đại Hùng nằm kề các chòm sao Thiên Long, Lộc Báo, Thiên Miêu, Tiểu Sư, Sư Tử, Hậu Phát, Lạp Khuyển, Mục Phu.

2. Chòm sao Mục Phu (Bootes)

Chòm sao Mục Phu ( Bootes có nghĩa là “người chăn bò” hay “người cày ruộng” ) là một trong những chòm sao lớn nhất trên bán thiên cầu Bắc. Bootes là một trong 48 chòm sao cổ điển của Ptolemy cũng như là một trong 88 chòm sao hiện đại. Nó có chứa sao Arcturus- ngôi sao sáng thứ 4 trên bầu trời. Trong chòm này có 5 ngôi sao làm thành hình năm cạnh, mắt thường có thể thấy được, giống như chiếc diều lơ lửng trên bầu trời. Đại Giác như ngọn đèn treo dưới chiếc diều này. Nó cũng là ngôi nhà của nhiều sao sáng khác, bao gồm 8 sao từ độ sáng thứ 4 trở lên, và thêm vào 21 sao trên độ sáng thứ 5, tổng cộng có khoảng 29 sao có thể thấy bằng mắt thường.

Theo thần thoại Hy Lạp, Bootes được miêu tả là một người phi thường. Tay phải ông cầm một ngọn lao và dắt theo hai chú chó săn bên tay trái. Chòm sao này chuyển động như đang đuổi theo Gấu lớn (Ursa Major) quanh cực Bắc nên Bootes được gọi là “Người săn gấu”. Ngôi sao chính, Arctures, có thể được tìm thấy dễ dàng bằng cách dò theo đường cong của chiếc cán Bắc Đẩu tới khi gặp ngôi sao sáng rõ đầu tiên. Arctures chắc chắn là một trong những chòm sao đầu tiên được đặt tên. Đây cũng là một trong số ít các sao được nhắc đến trong Kinh Thánh (Cựu Ước, quyển Sách Job), do đó nó còn được đặt tên là “Ngôi sao của Job”.

3. Chòm sao Xử Nữ (Virgo)

Chòm sao Xử Nữ (Virgo), nàng trinh nữ đầy đặn trở lại bầu trời lúc chập tối – cùng đôi chân của nàng mọc lên từ chân trời đông vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5. Xử Nữ cũng tiếp tục xuất hiện trên bầu trời vào chiều tối cuối tháng 5, tháng 6 và vào những đêm tháng 7. Như vậy cho tới cuối tháng 8 hoặc tháng 9, nàng ấy mới lặn dần vào ánh chiều tà.

Xử Nữ được xếp hạng là chòm sao lớn nhất trong những chòm Hoàng Đạo và cũng là chòm sao lớn thứ hai trên bầu trời, chỉ sau chòm sao Trường Xà (Hydra) – rắn nhiều đầu. Song, những ngôi sao trong chòm tách xa và rời rạc nhau dẫn đến việc không dễ để xác định Xử Nữ. Thật khó khăn cho phần lớn mọi người để có thể mường tượng ra đây là một cô gái trẻ với đôi cánh trắng, đang giữ những bông lúa trên tay trái.

Theo thần thoại Hy Lạp, trong “Thời đại vàng”, các nam thần và nữ thần sống trên Trái Đất chung với con người (toàn đàn ông). Mọi việc thay đổi khi kỷ nguyên Olympia bắt đầu. Zeus, chúa tể của các vị thần xem con người là sinh vật hạ đẳng. Prometheus, một người Titan bảo vệ cho loài người, đã chống lại Zeus. Ông ăn cắp cả lửa của Olympia và giao nó cho con người.

Tức giận, Zeus xích Prometheus trên đỉnh dãy Caucasus. Để trả thù, Zeus phái Pandor, người đàn bà đầu tiên xuống trần. Người Hy Lạp cổ tin rằng, người phụ nữ là nguồn gốc của sự độc ác và rắc rối. Chiếc hộp của Pandora là biểu tượng cho việc loài người bị hư hỏng do đàn bà. Trong hộp có những hạt giống của tham lam, thù hận, ghen ghét…

Sau khi loài người đã bị nhiễm đầy đủ các tính xấu này, số thần thánh còn lại trên Trái Đất lập tức chuyển đến thiên đường. Astraea là vị thần cuối cùng ra đi. Nàng là con gái của Zeus và Themis, đồng thời là chị của Pudicitia tức thần khiêm tốn. Astraea là nữ thần của đức hạnh và công lý, dù sống trên thiên đường nàng vẫn hy vọng có ngày trở lại trái đất. Chòm sao Virgo là biểu tượng của nàng.

4. Chòm sao Sư Tử (Leo)

Sư Tử (Leo, nghĩa “Con sư tử”) là chòm sao rất dễ tìm vì một số ngôi sao sáng nhất của chòm tạo thành một hình vòng cung, được gọi là mảng sao Lưỡi liềm, nhìn trên trời trông chúng tựa như một dấu hỏi ngược. Regulus nằm ở vị trí dưới cùng của mảng sao này, và cũng là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao. Nó thường được coi là trái tim của Sư Tử. Sao Denebola, đánh dấu đuôi của con sư tử, là ngôi sao sáng thứ hai của chòm và nằm gần phía chòm sao Xử Nữ.

Trong thần thoại Hy Lạp, nó được xác định như là Sư tử Nemea đã bị Hercules giết chết trong một trong số Mười hai kỳ công của mình, và sau đó đưa lên bầu trời. Người Ai Cập thờ phụng sư tử vì Mặt Trời nằm ở chòm sao này vào thời gian diễn ra các trận lụt bồi đắp phù sa của sông Nin.

5. Chòm sao Trường Xà (Hydra)

Chòm sao Trường Xà (Hydra) là một trong 48 chòm sao Ptolemy và cũng là một trong 88 chòm sao hiện đại, mang hình ảnh con rắn biển.

Chòm sao rộng lớn này có diện tích 1303 độ vuông, nằm trên thiên cầu nam, chiếm vị trí thứ nhất trong danh sách các chòm sao theo diện tích. Chòm sao Trường Xà nằm kề các chòm sao Tức Đồng, Cự Giải, Tiểu Khuyển, Bán Nhân Mã, Ô Nha, Cự Tước, Sư Tử, Thiên Xứng, Sài Lang, Kỳ Lân, Thuyền Vĩ, La Bàn, Lục Phân Nghi và Thất Nữ.

Chòm Trường Xà tuy dài nhưng không có sao sáng. Trong cả chòm chỉ có 1 ngôi sao đỏ có độ sáng cấp II, những ngôi sao khác đều tối nên nó ít được chú ý.

Theo thần thoại thì Hydra là một con mãng xà có nhiều đầu. Khi chém đứt đầu nó thì từ chỗ bị đứt liền mọc ra 2 cái đầu mới và nó được nữ thần Hera nuôi dưỡng Hydra để tiêu diệt người hùng Heracles, đứa con riêng của chồng bà là thần Zeus. Một trong 12 chiến công của Hercules là tiêu diệt Hydra. Anh chặt đầu con quái vật rồi người cháu của anh lấy đuốc đốt vào vết chém khiến cho đầu nó không mọc lại được. Sau khi hạ được Hydra, Hercules nhúng những mũi tên của mình vào máu của Hydra, những mũi tên này khi được tẩm máu con quái vật sẽ trở nên cực độc – thậm chí là giết chết được các vị thần bất tử. Sau này Hercules còn dùng mũi tên này để đe dọa thần Apollo và thần Poseidon. Thương tiếc con quái vật mà mình nuôi dưỡng, nữ thần Hera bèn mang xác của Hydra lên trời.

Trên đây là những gì chúng tôi đã giới thiệu tới bạn các chòm sao trên bầu trời đêm mùa xuân và truyền thuyết của các chòm sao. MeZOOM mong có thể giúp bạn hiểu được một phần nào đó về các chòm sao này. Và nếu bạn có kế hoạch quan sát các chòm sao trên bầu trời thì hãy chuẩn bị ngay cho mình một chiếc kính thiên văn chất lượng. MeZOOM sẽ là địa chỉ tin cậy cho bạn lựa chọn vì chúng tôi luôn cung cấp các sản phẩm kính thiên văn chính hãng tốt về chất lượng lẫn giá thành.

Bạn có thể tham khảo một số loại kính thiên văn của chúng tôi:
|Kính thiên văn Celestron Mỹ
|Kính thiên văn Meade Mỹ